गल्ती नदेखाई आफैं चोखिन खोज्नेलाई
अहँकारले चुलिएर पोखिन खोज्नेलाई,
कुन शब्दले सम्बोधन गर्ने ? खोज्नु छ मैले
तुलोमा आफैं बसी जोखिन खोज्नेलाई ।
 

घाँटी भरि माला थियो खै कस्ले उनेको ?
तिमीले लाएको स्वेटर मैले होइन बुनेको
जीवनसाथी रोज्ने रहर मेरो आफ्नै थियो
तिमीलाई मैले हैन हेर मेरो बाउले चुनेको ।

अहिले पनि ऊ बेलाको कहानी ताजै छ
मायालु सँग गरेका मनोमानी ताजै छ
मलाई उमेर ढल्केछ भनेर नसम्झनु है
पहाडी छाङ्गो जस्तो जवानी ताजै छ ।

दायाँ हेर्छु बायाँ हेर्छु अक्क न बक्क पर्छु
कोही कोही मानवहरू देखेर म छक्क पर्छु
यही धूपताप, सुशीतल जल अनि इन्द्रेनी छ
भन्दै यस्तै रहेछ जिन्दगी भनेर म मख्ख पर्छु

– लक्ष्मी मुडवरी पण्डित

मनमा सुन्दर गाउँ बसाउँदै जाउँ
भट्किएकोलाई बाटो देखाउँदै जाउँ
दुखले भरेको जीवनलाई बोझ नठानी,
बचेको जीवन हास्दै हसाँउदै जाउँ ।

भरीको जस्तो अस्तित्व खालीको कहाँ  हुन्छ र ?
सज्जनको झैं गुणगान जालीको कहाँ हुन्छ र ?
सायद सौजन्य चिनेर गरिन्छ वस्तुको मूल्यबोध पनि
सौन्दर्यमा फूलको झैं महत्त्व मालीको कहाँ हुन्छ र ?

– दुर्गाकिरण तिवारी

भन्ने मानिदिए कति बेस हुन्थ्यो 

मनले जानिदिए कति बेस हुन्थ्यो 

हुन्थ्यो बेस मनसित मन मिल्ने भए, 

आफ्नो ठानिदिए कति बेस हुन्थ्यो ।

आफ्नै नियति–गङ्गामा बग्ने म नित्य छाल हुँ

 गैरो चिन्तनको नौलो अभिशप्त म ताल हुँ 

हुँ रूप राजनीतिको यद्वा दर्शनको कुनै

चुनावी मञ्चमा खुल्ने सत्ताको भ्रम–जाल हुँ । 
 

रुमानी बर्षातमा सँगै हिडौं न 

मायाँको भेलमा निथ्रुक्क भिजौं न

 एउटै छातामुनि ओतिँदै रमाउँदै 

रुझ्दै रुझाउँदै चुर्लुम्म डुबौने ।

अनि पो हुन्छ हामीलाई जिउने निहुँ, 

रोपौं बोटबिरुवा हामी सबैले यहाँ 

अनि आनन्दसँग हामी सास लिऊँ ।

इमानन्दार मान्छेको सबै कुरा चल्छ

 काम गर्ने मान्छे कै हातखुट्टा गल्छ

 हातमा घाउ भो चित्त नदुखाउ राजा 

नाम र दाम त मेहनत कै बोटमा फल्छ

म स्वाधीनता चाहान्छु, स्वाभिमान चाहन्छु 

मेरो भोटको प्रत्युत्तरमा नेता इमान चाहन्छु 

मसँग दुश्मनी गर्नुछ भने नाम कमाए र आउनु 

खुब दुश्मनी निभाउन दुष्मन कीर्तिमान चाहान्छु

सबैको नजरमा यही फूल जस्तै फुल्न सकुँ म 

गजल मुक्तकको काफिया जस्तै खुल्न सकुँ म

 सम्मान गर्छु सम्पूर्ण साहित्यप्रेमी मनहरुलाई 

अमिट मीठो मायाँ सबको मनमा घुल्न सकुँ म 
 

कुरा गर्दा सर्वस्व जाला जस्तो भए पनि 

पराईले सर्लक्कै खाला जस्तो भए पनि 

सहयोग बिना त जीवन चल्न कठिन हुन्छ

 मिलेरै बस्नुपर्छ अरुको चाला जस्तो भए पनि

तिम्रो मन घरतिरै छ भन्ने मभित्र विश्वास छ 

तिम्रो तन गाउँतिरै छ भन्ने मभित्र विश्वास छ 

अरुले जेसुकै भनुन् प्यारा म सुनेर उडाइदिन्छु 

तिम्रो सोच देशतिरै छ भन्ने मभित्र विश्वास छ ।

मेरै कालीको चिसो पानी पिउन मन छ 

दशकौं पहिले हराएका घरा सिउन मन छ 

लिपुलेक, कालापानी कैयन मेरा अङ्ग 

यही मेरो अँगालोमा सँगालेर जिउन मन छ ।

रातको जस्तै अँध्यारो दिनको कहानी भएको छ

 महामारीजस्तै अर्को प्रलयको कहानी भएको छ

 नाना थरिका प्राकृतिक आपत विपदमा पनि हाँसेर 

मान्छेको सहारा भगवान, नयाँ कहानी भएको छ

हर मोडमा कति जीवन बाँधिएको देख्छु यहाँ 

मानिसहरु त्यसै–त्यसै आत्तिएको देख्छु यहाँ 

स्वार्थीपनमा मान्छेको मन साटिन थालेपछि 

बिना अर्थ साटेको मन भाँचिएको देख्छु यहाँ ।

जनताको भोटले जित्नेहरु, सत्ता र कुर्चीको खेलमा छन् 

कोही कंमिसनको दौडमा अनि कोही आँसुको भेलमा छन् 

सम्वृध्दीको नारा खोक्नेको चटक हेर्दै मजदुरी गरी खानेहरु, 

बिचरा, कोरोनाको त्राससंगै, लकडाउनको जेलमा छन ।

जनतालाई दुई छाक, टार्न गारो भयो 

अधुरा सपना साकार, पार्न गारो भयो 

कहीँ कतै समस्याको समाधान भेटिदैन 

विनासकारी दुष्ट कीरा, मार्न गारो भयो । 
 

अधिकार दाउमा पर्छ एक भोट लाउँदा अचेल 

दश दुनियाँले कुर्छ गरिबको घर धाउँदा अचेल 

बदलिएछ मतलबी दुनियाँ यो हाम्रो 

मुख बन्द गराइदिन्छ सत्य गीत गाउँदा अचेल ।