अधिवक्ता गंगा दहाल – -
गाली गर्न नहुने ः (१)कसैले कसैलाई गाली गर्न हुँदैन । कसैले कसैलाई होच्याउने नियतले बोली वा बचनले अपमान जन्म शब्द प्रयोग गरेमा निजले गाली गरेको मानिनेछ ।
उक्त कसुर गर्ने वा गराउने ब्यक्तिलाई एक वर्षसम्म कैद वा दस हजार सम्म जरिवाना वा दुबै सजाय हुनेछ ।
बेइज्जत गर्न नहुने ः
(१) कसैले कसैलाई बेइज्जती गर्न हुँदैन ।
(२) कसैलाई देहाय बमोजिमको काम गरेमा बेइज्जती गरेको मानिनेछ ः–
(क) अरूको इज्जतमा धक्का पुर्याउने नियतले वा धक्का पुग्न सक्छ भन्ने जानीजानी वा बिश्वास गर्ने मनासिब कारण भैई लेखेर, आचरण वा आकार वा चिन्ह वा प्रचार प्रसारद्वारा वा अरू कुनै किसिमबाट प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपले त्यस्तो ब्यक्तिलाई अरूको दृस्टीमा निजले ब्यक्तिगत चरित्र आचरण, नैतिकता वा ख्यातिलाई होच्याउने गरी चरीत्र हत्या गरेमा वा निजले शरीर सामान्य तया गृणित अवस्थामा छ भन्ने अरूलाई विस्वास पर्ने गरी दोष लगाएमा वा त्यस्तो दोष लगाएको कुरा प्रचार प्रसार वा प्रकाशन गरेमा वा कसैको बेइज्जती हुने साधनको रूपमा प्रयोग गरिएको कुनै चिज जानीजानी बिक्री वा बितरण गरेमा,
(ख) मृतकलाई कुनै आक्षेप लगाएकोमा त्यस्तो आक्षेप लगाउदाका बखत निज जिवित रहेको भए निजको इज्जतमा धक्का पुग्ने रहेछ भन्ने जानीजानी निजको परिवार वा नजिकको नातेदारहरूको भावनामा चोट पु¥याउने कुनै आक्षेप लगाएकोमा,
(ग) ब्यङ्ग्य गरी वा अरू कुनै घुमाउरो तवरले कुनै आक्षेप लगाएमा,
माथि (२) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि देहायको कामलाई बेइज्जति मानिने छैन ः–
(क) सर्वसाधारणको हितको लागि प्रमाण र आधार सहित कुनै ब्यक्तिसँग सम्बन्धित साँचो कुरा प्रकाशन वा प्रसारण गर्नु,
(ख) कुनै राष्ट्र सेवकले आफ्नो ओहोदाको कर्तव्य पालना गर्दा निजको आचरणलाई लिएर वा त्यस्तो आचरणबाट बुझिने सम्मको मात्र निजको चरीत्रलाई लिएर असल नियतले मर्यादित ढङ्गबाट कुनै कुरा प्रकाशन गर्नु,
(ग) कुनै ब्यक्तिको सार्वजनिक पद वा ओहोदाको महत्वसँग सम्बन्ध राख्ने आचरण र त्यस्तो आचरणबाट बुझिने सम्मको निजको चरीत्रलाई लिएर असल नियतले कुनै बिचार प्रकट गर्नु,
(घ) कुनै कुरा गर्न ब्यक्तिले सर्वसाधारणको रायको लागि कुनै कुरा पेश गरेकोमा त्यस्तो कुराको गुण वा दोषलाई लिएर वा सो हदसम्म मात्र त्यस्तो कुरा गर्ने ब्यक्तिको चरित्रलाई लिएर असल नियतले मर्यादित भएर कुनै बिचार प्रकट गर्नु,
(ङ) कुनै ब्यक्तिको अर्को कुनै ब्यक्ति उपर कानुनद्वारा वा निजसँग भएको करारद्वारा कुनै अधिकार भएकोमा निजले सो अधिकार सम्बन्धि काम कुरामा त्यस्तो ब्यक्तिको आचरणमा असल नियतले कुनै खोट लगाउनु,
(च) कानुन बमोजिम कुनै कसुरको अनुसन्धान गर्नु वा त्यस्तो आधारमा निजलाई कानुन बमोजिम अभियोग लगाउनु,
(छ) कसैलाई निजको हितको लागि निजको स्वार्थ भएको ब्यक्तिको हितको लागी वा सर्वसाधारणको हितको लागी अरू कुनै ब्यक्तिको विरूद्ध सतर्क पार्नु ।
बेइज्जती गरेमा हुने सजाय ः
(१) कसैले कसैको बेइज्जती गरे वा गराएमा निजलाई दुई वर्षसम्म कैद वा बीस हजार रूपैयाँसम्म वा दुबै सजाय हुनेछ ।
तर निद्युतीय वा अन्य आम सञ्चारका माध्यमबाट बेइज्जती गरे वा गराएमा त्यस्तो सजायमा थप एक बर्षसम्म कैद र दस हजार रूपैयाँसम्म जरिवाना हुनेछ ।
(२) कसैले कसैको बेइज्जती गरेको ठहरिएमा  बेइज्जती गरेको ब्यक्तिलाई कसुरको गम्भीरता, त्यस्तो ब्यक्तिको प्रतिष्ठामा पर्न गएको असर तथा बिद्युतीय वा अन्य आमसन्चारका माध्यमबाट बेइज्जती गरेको भएमा त्यस्तो कुरा समेतलाई बिचार गरी कसुरदारबाट मनासिव माफिकको क्षतिपूर्ति र त्यस्तो ब्यक्तिलाई कसुरदारबाट मुद्दामा लागेको खर्च समेत भराउनु पर्नेछ ।
(३) मरिसकेको कुनै ब्यक्तिलाई बेइज्जती गरेको ठहहरिएमा कसुरदारबाट त्यस्तो बेइज्जतीबाट भावनामा चोट लागेको निजको नजिकको हकवालालाई त्यस्तो क्षतिपूर्ति र मुद्दामा लागेको खर्चको रकम भराई दिनु पर्नेछ ।
हदम्यादः–
यस परिच्छेद अन्तरगतको कसुर भएको कुरा थाहा पाएको मितिले तीन महिना नाघेपछि उजुर लाग्ने छैन ।