सिचुआन प्रान्तको याआन भ्रमणको अविस्मरणीय क्षणहरूमा मैले पाई थिङ्थिङ र उनका सहयोगीहरू चिया मास्टर चउ चि चुन, चङ्ग सिआओ फिङ्ग र चङ्ग शाङ्ग लि लाई भेटेँ। उनीहरूको सक्रियता, क्षमता र अटल इच्छाशक्तिले म तत्काल प्रभावित भएँ। उनीहरूसँग याआनको प्रसिद्ध मेङडिङ पहाड चढेर विश्व चिया संस्कृतिको जन्मस्थल पुग्ने अवसर पाएँ। यहाँका ऐतिहासिक स्थलहरूले मलाई चियाको गौरवशाली अतीत र गतिशील वर्तमानसँग जोड्यो। "चिया पूर्वज" वू लिझेनले करिब २००० वर्ष पहिले, हान राजवंशकालमा, यहीँ सात अमर चियाका बोट रोपेको मानिन्छ। यी बोटहरू, जसलाई "सात सन्तान" भनिन्छ, आज पनि जीवित छन् र चियाको जीवित इतिहास हुन्। ताङ राजवंश (६१८-९०७ ईस्वी) देखि नै मेङडिङ चिया शाही उपहार "श्रद्धाञ्जली चिया" को रूपमा प्रस्तुत गरिन्थ्यो। प्रसिद्ध कवि पाई जुयीले आफ्नो कवितामा उल्लेख गरे झैं: "यांग्त्जेको मध्यको पानी, मेङशनको शिखरको चिया", जसले यसको अमूल्य स्थान प्रमाणित गर्छ। 

सुग साम्राज्यकालीन (९६०-१२७९ ईस्वी) दस्तावेजहरूले पनि यहाँका चियाको उत्कृष्ट गुणस्तर र शाही दरबारमा यसको आपूर्तिको बारेमा विस्तृत विवरण दिएका छन्। पाई थिङ्थिङ, मेङशन पारम्परिक चिया निर्माण कलाको गैर-सामग्री सांस्कृतिक विरासत उत्तराधिकारी, २० वर्षभन्दा बढीदेखि यस पवित्र भूमिको संरक्षणमा लागिपरेकी छिन्। उनको यात्रा सानो चिया बगान लिने कामबाट सुरु भयो। त्यहाँ उनले आफ्ना कुशल हातहरूद्वारा सहस्राब्दी पुरानो "श्रद्धाञ्जली चिया" बनाउने विधि पुनर्जीवित गरिन्। यो विधि अत्यन्त जटिल छ: "तीन पटक फ्राइ गर्ने र तीन पटक माड्ने" प्राचीन कला। यसमा चियाका पातहरूलाई नियन्त्रित तापमानमा बारम्बार फ्राइ गरी र मल्दै जानुपर्छ, जसले गर्दा पातको आकृतिको साथै स्वाद र सुगन्धमा निहित सार पूर्ण रूपमा निस्किन्छ। उनको "चिया हेरेर चिया बनाउने" दर्शनले स्थिति अनुसार लचिलो हुनुपर्ने महत्त्वलाई जनाउँछ। हरेक चरणले पूर्वजहरूको ज्ञानलाई जीवित राख्छ, र प्रत्येक पातमा श्रद्धाञ्जली चियाको आनुवंशिक कोड र इतिहास समेटिएको हुन्छ। यो ज्ञान मौखिक परम्परा र व्यावहारिक प्रशिक्षणबाट हस्तान्तरण हुन्छ, जसको प्रमाण स्थानीय अभिलेखहरू र प्राचीन कृषि ग्रन्थहरूले पुष्टि गर्छन्। 

पाईले बुझिन् कि संस्कृतिको जीवनशक्ति विरासत र साझेदारीमा निहित छ। याआनका धेरै महिलाहरू चियासँग गहिरो ज्ञान राख्छन्, तर उनीहरूको प्रतिभा प्रायः बगान र कार्यशालाहरूमा सीमित रहन्छ। पाईले यो अवस्था परिवर्तन गर्ने ठानिन्: उनी याआनको "मार्च ८थी रेड ब्यानर" (महिला उत्कृष्टताको प्रतीक) बनिन्। उनले सैयौं महिलाहरूलाई चिया उद्योगको मुख्यधारामा ल्याउनुका साथै हातहातमा गैर-सामग्री सांस्कृतिक विरासत सिकाइ कार्यक्रम सञ्चालन गरिन्। यी कार्यक्रमहरूमा महिलाहरूले चिया बगान व्यवस्थापन, पारम्परिक प्रशोधन तरिका जस्तै "हरितको ताप" र "रोलिङको शक्ति", गुणस्तर नियन्त्रण र बजारीकरणका बारेमा प्रत्यक्ष प्रशिक्षण पाएका थिए। यसले उनीहरूको आर्थिक स्वावलम्बनमा ठूलो योगदान पुर्यायो। उनले सिचुआन छाशियाओबाई चिया कम्पनीको स्थापना गरिन्, जसको ९५% भन्दा बढी कर्मचारी महिलाहरू छन्। यस कम्पनीले शाही रहस्यबाट सामान्य जीवनमा श्रद्धाञ्जली चिया संस्कृति ल्यायो। यसले महिलाहरूलाई चियाको सुगन्धमा आत्म-मूल्य र आत्मविश्वास अनुभव गर्न पनि सक्षम बनायो। पाईले भनिन्: "म महिला संघलाई पनि धन्यवाद दिन चाहन्छु... जसले हामीलाई सिक्ने र बढ्ने अवसर दियो... यो प्लेटफर्ममा धेरै बहिनीहरूले शक्ति पाउँछन् र फक्रिँदछन्।" याआन महिला संघले पनि पाईको उद्यमलाई प्रशिक्षण, स्रोत सहयोग र नेटवर्किङ अवसरहरू प्रदान गरेर समर्थन गरेको दस्तावेजीकरण गरिएको छ। पाई थिङ्थिङको चिया र संस्कृति पाठ्यक्रमहरूले चीनभरि लोकप्रियता कमाएका छन्। उनको प्रभाव अन्तर्राष्ट्रिय छ: फ्रान्स, जापान र कोरियाका विद्यार्थीहरू विशेष रूपमा उनीसँग अध्ययन गर्न आउँछन्। उनको प्रयासहरूले मेङडिङ चियालाई विश्वव्यापी चिया संस्कृतिको एउटा प्रमुख बिन्दु बनाउन मद्दत गरेको छ। एक कप मेङडिङ चियाले विश्वलाई चिनियाँ श्रद्धाञ्जली चियाको सहस्राब्दी विरासत र पूर्वी जीवनको गहिरो सौन्दर्यशास्त्र बुझ्न सहयोग पुर्याउँछ। जसरी पाई भन्छिन्: "चिया मानिस र प्रकृतिको बीचको एक वाचा हो, र म भर्खरै मेङडिङ पर्वतको एक संरक्षक हुँ।" मेरो यात्राले मलाई मेरो बाल्यकालसम्म लग्यो। मेरो जन्मस्थलमा मेरो परिवार दैनिक ४-५ पटक चिया पिउने परिवार थियो। म बाल्यकालदेखि नै चियाको पारखी थिएँ। मेरो घरमा यति धेरै चिया पकाइन्थ्यो कि हप्ताको पाँच किलोग्रामभन्दा बढी चिनी खपत हुन्थ्यो। छरछिमेक र पहाडबाट आउने मानिसहरूले "चा खान्छौ रे, कस्तो हुन्छ? चाखम् त" भनेर मागेर पिउँथे। बाल्यकालमा अत्यधिक चिया पिउने गरेको म चियाको जन्मस्थल घुम्ने अवसर पाएकोमा अत्यन्तै भाग्यमानी महसुस गरेकाे छु। यसका लागि मेरा चिनियाँ मित्रहरू, पाई थिङ्थिङ र छाशियाओबाई चिया कम्पनी परिवारलाई हार्दिक धन्यवाद। 

पाई थिङ्थिङको अथक समर्पणले मेङडिङको चिया सुगन्धलाई चिनियाँ चिया संस्कृतिको सबैभन्दा सुन्दर भाषा बनाइरहेको छ: चिया पूर्वज वू लिझेनको ज्ञान यहाँ अहिले पनि संरक्षित छ। श्रद्धाञ्जली चियाको किंवदन्ती यहाँ नयाँ जीवन पाएको छ। गैर-सामग्री सांस्कृतिक विरासतको चिनगारी पहाड र समुद्र पार गर्दै विश्वलाई जोडिरहेको छ। मेङडिङ पर्वतको चिया अब केवल पेय पदार्थ मात्र होइन, चिनियाँ सभ्यताको जीवन्त प्रतिध्वनि हो, र पाई थिङ्थिङ यसको निस्वार्थ सेवक र अथक संरक्षक हुन्। उनको कार्यले सांस्कृतिक विरासत संरक्षण र महिला सशक्तीकरणको एउटा ज्वलन्त उदाहरण प्रस्तुत गर्छ, जसले मेङडिङको सहस्राब्दी पुरानो चियालाई नयाँ युगमा पनि चहकदार बनाएको छ।

 पाई थिङ्थिङ र छाशियाओपाई चिया कम्पनीबाट नेपाली चिया उद्योगी ब्यवसायीले धेरै कुरा सिक्न सक्छन्। चिया उत्पादन तथा बिक्री गरेर मात्रै हुँदैन, चियाको संस्कृतिले मानव जीवनलाई कसरी हार्दिकता प्रदान गर्दछ र एकताबद्ध बनाउँछ भन्ने शिक्षा पनि फैलाउनु पर्छ। चियाको ब्यवसाय र ब्यापार आर्थिक आम्दानीकाे श्राेत मात्रै होइन यसले खुशी साथ बाँच्ने कला पनि सिकाउँछ।