किन आजका छोराछोरी संयुक्त परिवार रूचाउँदैनन् ? किन छोराछोरी खासगरी बुढा बाबुआमाबाट टाढिन चाहान्छन् ?
आजकल हरेकजसो घरमा बुढाबुढीहरू मात्र हुन्छन् । परिवार अनेक ठाउँमा बांडिएर बसेका छन् । गाउँको घरमा बाआमा, शहरको घरमा छोराबुहारी अनि बिदेशमा नातीनातिनीहरू । परिवार चोइंटिएर देश बिदेश छरिए, त्यसरी नै सम्बन्धहरू चोइंटिएर बितरिएको छ ।
आज कसकसलाई मिसाएर परिवार भन्ने दोधार छ । बिहे पश्चात छोरा बुहारी बाबुआमाको संसर्गमा रहनै चाहन्नन् । बुहारी भन्छिन् मेरो परिवार मेरो लोग्ने र मेरा जन्मदाता अनि आफुले जनेका सन्तान मात्रै हुन् । उता छोरी भन्छिन हामीमात्र परिवार हो बुडाबुडी त के गन्नु ? छोरा हँ मा हँ मिलाउँछ । ज्वाई हो मा हो मिलाउँछन् ।
बाबुआमा गाउँमा रल्लटुल्ल छन् । तल बेशींमा कोही हिंडेको देख्यो कि मेरै होलान् भनेर हातले पाली हालेर एकोहोरो हेर्छन् छायाँ पर्छ हराउँछ । छोराबुहारीको शहरको घरमा बाआमा अटाउने कोठा हुँदैन । कहिलेकांही गैहाल्यो भने पाखे, लाउन नजान्ने, खान नजान्नेको संज्ञा मिल्छ । अनि लोग्ने स्वास्नीको खटपट शुरू हुन्छ । परिवारमा कलह बढ्छ ।
आखिर को को मिलेर बन्छ त परिवार ? के हो परिवार भनेको ?
आज गाउँ रित्ता मात्रै छैनन् शहरका पनि अधिकांश घरहरू बृद्धाश्रम जस्तै छन् । छोराबुहारी, छोरीज्वाईं सबै बिदेश । यता घरमा बाआमा मात्र । कहिलेकांहि बुबाआमालाई बिदेश घुमाउन लगिहाले पनि त्यहीं महाभारतको युद्ध चल्छ । अझ भनुँ भने त केही काम नपरेसम्म त बाआमा बोलाउँदा पनि बोलाउंदैनन् । भन्छन् प्राइभेसी हुदैन किन आउनु पर्यो तिम्रा बाआमा ? जति टाढगाउँले हुन् वा शहरिया मातापिता बिनाको सृष्टि उदय हुंदैन । सन्तानको माया संसारकै धनी वर्गलाई होस् या संसारकै गरीब होस् बराबरी नै लाग्छ । यो माया आजकल अलिक फरक तरीकाले ब्याख्यित छ । दाजुले भाईलाई गर्ने माया, भाउजुले देवरलाइ गर्ने माया, भाइले दाजुलाई गर्ने सम्मान, देवरानीले जेठानीलाई गर्ने आदर सबै झुठा भए । दाजुभाई,दिदीबहिनीको प्रेम सबैमा खडेरीले रूख्याएको खेतमा धाँजा फाटेसरी धाँजा फाटेकाछन् । आखिर किन, कसरी सम्बन्धहरूमा तिक्तताको पहिरो चलेको छ ?
दाजुभाईको प्रगतीमा खुशी मनाउनुको साटो ईष्र्याले डेरा जमाएको छ । बाआमा प्रतिको मायामा किन तराजु उचालिन्छ ? सोचनिय विषय होइन र ? छोराछोरीको खुशिमा देखाएको मायालाई किन स्वार्थको नजरले ब्याख्या गरिन्छ ?
बृहत परिवारमा सामाजिकीकरण हुन्थ्यो । सहयोगको भावना हुन्थ्यो । मिलीजुली बस्ने बाँडीचुँडी खाने एककिसिमको नियमै हुन्थ्यो । मायाममता असाध्यै प्रगाढ हुन्थ्यो । आत्मियता हुन्थ्यो । सबै लोप हुंदै गए ।
कतै पारिवारीक मिलनलाई छिन्नभिन्न पार्ने हामी नै त हैनौं ? यो प्रश्न ४५ देखी ६० उमेर समूहका मानिसहरूमा गडेको हुनुपर्छ । यो पुस्ता अलि धेरै परिवारबाट एक्लिनेमा पर्छ । बिहे गर्नासाथ स्वास्नी शहरको कोठामा सार्ने, घरदेखी पर लैजाने, बाआमासँगको सम्पर्क कम गर्दै जाने, पारिवारीक मिलन नगराउने, बच्चा होस्टल राख्ने अनि बिदेश पलायन गराउने, के हो यो ?
बिज्ञान र प्रबिधीको युगमा त सन्तान पुग्दैछन् । त्यसको प्रयोग नजान्दा कतै छोराछोरी टाढा बनाउन हाम्रै ब्यावहारले त सहयोग गरेन ? सन्तानलाई  संस्कारबाट टाढा त लगेनौ हामीले ? बृद्धाश्रम बुढाबुढीको गन्तब्य बनाउनमा आफ्नै ब्यावहार प्रमुख बनाएको स्विकार्न चाहन्नौं हामी । आज घरमा छोराछोरी छैनन् । भएकामा पनि परिवारप्रति प्रेमभाव छैन । आखिर किन छोराछोरीहरू एकलकाटे हुंदैछन् ? प्रश्नहरू हजार छन्, जवाफ कहाँ खोज्ने ?
हुनत समयसंगै आएको परिवर्तन होला । हिजो हामी जन्मिंदा बाआमाको संरक्षणमा थियौं भोली बृद्धावस्थामा छोराछोरीको संरक्षणमा रहन पाइयोस् । पारिवारीक मिलन भैरहोस् । मायाममता नघटोस् । सकेसम्म बृद्धावस्थामा बृद्धाश्रम जानु नपरोस् । बालबच्चालाई टाढा बनाउने कोशिस नगरौं ।