सम(आदरणीय देशभक्त नागरिक, बुद्धिजीवी समुदाय, पत्रकार तथा मिडियाकर्मी मित्रहरू, जिम्मेवार राजनीतिक दलहरू तथा दलका नेतृत्व लगायत सबै परिवर्तनका पक्षधरहरुमा अपिल- - - -
देश विद्यमान राजनीतिक व्यवस्था र अहिलेका प्रमुख नेतृत्वहरुको अक्षमताको कारण झनझन गम्भीर संकट तर्फ जादैं गरेको परिस्थितिमा देशभक्तहरू मिलेर अबपनी सुधार गर्न नसकिएमा, हाम्रो सुन्दर नेपाल सदाकालागि आफ्नो नियन्त्रणमा रहिरहोस भन्ने चाहाना राख्ने शक्तिले आजको कम्जोर नेपालको अवस्थालाई मध्यनजर राख्दै नयाँ किसिमको आन्दोलन मार्फत देशको आयु माथी नै धावा बोल्न सक्छन् .
अतस् यस्तो सम्भावित भयावह अवस्थालाई निगरानीमा राख्दै सुधार गर्नेतर्फ लाग्न अब धेरै ढिला गर्न हुँदैन १
यसर्थमा, राष्ट्रको सार्वभौमिकतालाई जोगाउदै आत्मनिर्भर बनाउन विद्यमान राजनीतिक समस्यालाई सल्ट्याउन( हरेक कोण, तह र तप्काबाट समाधानका उपाय निकाल्नै पर्ने देखिएकोले देशभक्त बुद्धिजीवीको अगुवाईमा परिवर्तनकारी पक्षधरहरू सम्मिलित एक मञ्च निर्माण गरेर सिङ्गो सुरक्षा निकायलाई अभिभावक मानेर भद्र जनप्रदर्शन मार्फत अगाडी बढ्न सकेमा अहिलेसम्मका सबै किसिमका आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक लगायत हरेक क्षेत्रमा मौलाएको विकृति र विसंगतिबाट मुक्ती पाउन अन्तरिम सरकार ूसर्वपक्षीय अन्तरिम नागरिक सरकारू निर्माण गरि विद्यमान समस्यालाई सम्बोधन गर्दै, सुधार गर्दै नवीन नेपालको निर्माण गर्न सकिने अपेक्षा छ ।
नवीन वैकल्पिक राजनीतिक शक्ति निर्माणका बारेमा(
जस्को लागि एक विशेष कार्यदल नै बनाएर लक्ष्य प्राप्तिको स्पष्ट मार्गचित्र सहित अगाडी बढ्न सकेमा देशको विद्यमान सबै किसिमका समस्या समाधान गर्न संक्षम संयन्त्र निर्माण गर्न सकिने बिश्वास हाम्रो रहेकोले देशको गम्भीर अवस्थाको समीक्षा गर्दै आगामी समयका चुनौती र अवसरको विश्लेषण सहित संश्लेषण गर्दै निकासका मार्गहरुलाई नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक मार्ग अवधारणाको रूपमा प्रस्तुत गरेका छौं ।
१। वर्तमान नेपालको समिक्षाका साथै निकासको बाटो स्(
अहिलेको विद्यमान परिस्थितिको मुल्यांकन (
क। हाम्रो आन्तरिक कलहको कारण आफ्नो अभिष्ट पूरा गर्ने हेतु बाह्य शक्ति विशेषगरि दक्षिण, उत्तर, अमेरिका र पश्चिमा शक्ति केन्द्रित रहेको,
ख। अहिलेका स्थापित राजनैतिक दलहरू सत्ता स्वार्थमा मात्र लागेकाले राष्ट्रिय सुरक्षा सहित राष्ट्रिय स्वाधीनता माथी नै थप चुनौती बढ्दै गएको,
ग। हालका दल र यहि कर्मचारीतन्त्र अनि यहि संवैधानिक व्यवस्था अन्तर्गतको कानुनले मात्र, नत सुशासन दिन सक्छ, नत भ्रष्टाचार निवारणको कार्य नै हुनसक्छ १ परिणामतहस् देश भ्रष्टाचारजन्य श्रोतमा आश्रीत हुनुपरेको तथा आतंकबादी गतिविधिलाई सहयोग पुगिरहेको विश्लेषण सहित ँक्ष्त्ँ ले समेत ग्रेलिस्टमा नेपाललाई राखीसकेको छ ।
घ। तसर्थमा अब सबैकिसिमको सुधार गर्न नयाँ कोर्समा जानेपर्ने बाध्यात्मक परिस्थिति सृजना भइसकेकोले यावत् समस्याको समाधान खोज गर्दै गर्दा, विकल्पको रूपमा देशभक्तहरूको अगुवाईमा सक्षम व्यक्तित्वहरू सम्मिलित ू अन्तरिम सर्वपक्षीय नागरिक सरकारू गठन गर्न सकेमा र त्यसपछी क्रमशः गरिबी र उत्पीडिनको आधारमा ९ विशेष परिचय खुल्ने रातो, पहेलो र हरियो कार्डको व्यवस्था गरि ० रोजगारको व्यवस्था सृजना गर्दै, क्रमशः राष्ट्रिय अर्थतन्त्र बलियो बनाउन आधारभुत रुपमा कृषि क्षेत्रलाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्दै उत्पादन, वितरण र खपतको विषयमा विशेष योजना लागू गर्दै बढ्दो वैदेशिक ऋणलाई घटाउदै देशमा विद्यमान यावत् समस्या समधानार्थ नयाँ मार्गचित्रको बाटो हुँदै अगाडी बढ्न सकिन्थ्यो ।
ङ। अर्को सबल पक्ष ूअन्तरिम सर्वपक्षीय नागरिक सरकारू निर्माण गर्न सकेमा बिग्रीएको अर्थतन्त्रलाई सुधार गर्दै, विदेशिन बाध्य ८० लाख भन्दा धेरै सक्षम जनशक्तिहरूलाई ५ बर्ष भित्रमा मुलुकमै फर्काएर नवीन राष्ट्र निर्माणको लागि परिस्थिति निर्माण सकिने प्रशस्त आधार देखिन्छ ।
च। अन्तरिम सर्वपक्षीय नागरिक सरकार गठन पश्चात् को अवस्थामा देशको पहिलो आवश्यकता पहिचान गरि छिमेक राष्ट्रहरुको सुरक्षा चासोलाई समेत सम्बोधन गर्दै शन्तुलित सुरक्षा कुटनैतिको प्रयोग गर्दै राष्ट्रिय सुरक्षा, शिक्षा, अर्थ, लगायतका आवश्यक सबै नितिहरू चुस्त र दुरुस्त निर्माण गरि मुलुक र मुलुकका निकायप्रती भरोसा निर्माण गर्ने आधार तय हुने देखिन्छ । जस्को लागि सन्तुलित परराष्ट्र नितिलाई मध्यनजर गर्दै सैन्य गठबन्धन ९ सुरक्षा गठबन्धन ० बाहेक देशको आर्थिक अवस्थालाई द्रुतगतिमा अगाडी बढाउन संलग्नताको नीति मार्फत अगाडी बढ्न सक्नुपर्नेछ ।
छ। यस्तो जटिल परिस्थितिमा राष्ट्रियताको जगेर्ना गर्न उचित सर्वमान्य सर्वपक्षीय हुनसक्ने आगामी वैकल्पिक राजनीतिक मार्ग ूअन्तरिम सर्वपक्षीय राष्ट्रिय सरकारूको अपरिहार्यता देखिएको हुँदा अहिलेको स्थितिलाई विवेकपूर्ण तरिकाले फेर्न सफल हुँदै देशभक्तहरू सम्मिलित राष्ट्रिय सरकार बनाउन सकिएमा क्रमशः छिमेक लगायत वैदेशिक शक्तिहरूलाई बिश्वासमा लिएर साझा विकासको योजना बनाई कुटनैतिक सम्बन्ध बलियो बनाउने संयन्त्र निर्माण गर्न सकिने थियो । जसले कुटनैतिक मर्यादा समेत कायम राख्न सकिने देखिन्छ ।
ज। अहिलेका स्थापित दल, तिनका कार्यकर्ता र सरकारको चरित्र, आचरण अनि व्यबहार हेर्दा सरकार र दलका कार्यकर्ताबाट स्वतन्त्र जनता वाक्कदिक्क भएको अवस्थामा कुनै न कुनै बिन्दुमा पुगेर जनताको स्वतस्फूर्त रूपमा बिद्रोह उठ्ने देखिन्छ नै ।
समीक्षा स्(
क। वर्तमान यस्तो दर्दनाक अवस्थामा झन २०४६ पछिका राष्ट्रिय दलहरूले सरकार चलाईरहँदा तिनका चरीत्र नै शासक स्वेच्छाचारी र नेतृत्व देखि कार्यकर्तासम्म अराजक भएर प्रस्तुत भएको प्रमाणित आजको अवस्थाले बोलिरहेको छ ।
ख। राज्यपक्ष नै जनताप्रति अनुदार देखिएको स्थितिमा झनझन देश विरोधी, जनविरोधी प्रमाणित भइसकेका कथित राष्ट्रिय दलहरू, वैदेशिक दलालहरूको चङ्गुलमा फसिसकेकाले माफियातन्त्र र तस्करहरू बलियो भएको अवस्थामा देशको कानुन र नीति निर्माण थलो संसदमै भ्रष्टाचारका सुत्रधारहरू अर्थात राज्यअपराधीहरू नै आफू अनुकूलको नीति निर्माण गर्न दल र दलालहरू मार्फत पुगिसकेको स्थिति छ ।
ग। दलहरू संयुक्त रुपमा मिलेर भ्रष्टाचार गर्ने अनि छुट्टिएर बिरोध गर्ने नजिर छ । जस्को कारण पारदर्शिता खोजिरहेका जनतामा उल्टो थप भ्रम सृजना गर्न सफल भएका छन् ।
घ। यस्तो परिस्थितिमा( झन केही अपरिपक्व, अराजक, देश निर्माणको कुनै खाका नबोकेका अनि राष्ट्रिय सुरक्षामा दत्तचित्त भएर खटिरहेको अहिलेसम्मकै एकमात्र सक्षम सुरक्षा निकायलाई उल्टो चुनौती दिदैं थप कम्जोर बनाउन उद्रत केहि झुण्डहरूको सार्वजनिक अभिव्यक्ति मार्फत मनोरो डक्ट्रीनलाई आत्मसात गर्ने त्यस्ताका पक्षपोषकहरू वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको हवाला दिदैं नयाँ नयाँ प्रयोगमा लाग्दा झन अस्थिर सरकार र अस्थिर राजनैतिक अवस्था सृजना भएकोले त्यस्ता त्यस्ता अवान्छित गतिविधिको निराकरण अब राजनैतिक रुपले मात्र गर्न संभव देखिदैन ।
ङ। अतस मुलुकको वृहत्तर हित र स्थायित्व अनि सुशासन र संमृद्दिका लागि स्थाई र अन्तिम शक्तिले आफ्नो भुमिका निर्बाह गर्नै पर्ने अवस्था आएको देखिन्छ ।
अर्थात, चौतर्फी रूपमा देशमै बसेर केही गरौं भन्ने आम नागरिकहरूमा निराशा र वितृष्णा मात्र रहेको परिस्थितिमा जनताले आफ्नो लागि सक्षम र भरपर्दो अभिभावक खोजिरहेको परिस्थितिजन्य अवस्थाले स्पष्ट पारेको छ ।
च। यसर्थमा पिडित नागरिकले आफ्नो अभिभावक खोजिरहेको आजको विषम परिस्थितिमा, नेपालको इतिहासले समेत पुष्टि गरिसकेको एकमात्र स्थाई र सक्षम शक्ति सुरक्षा निकायलाई आफ्नो अभिभावक ठर्याउन सकेमा भने सहज निकास निक्लन सक्ने देखिन्छ ।
छ। जननिर्वाचित राजनीतिक दल र नेतृत्वहरुले पटकपटक देशको लागि उत्तम कार्य गर्न सक्ने मौका पाउँदा समेत गर्न नसकेको प्रमाणित भइसकेको छ ।
ज। अतस् अब बाँकी रहेको एउटै भरोसायोग्य सक्षम संस्था सुरक्षा निकायलाई अभिभावक मानेर सुरक्षा निकाय र बौद्धिक देशभक्त नागरिकहरू सम्मिलित गोलमेच छलफल मार्फत निस्कने निष्कर्षलाई संघर्षको मार्ग मार्फत अगाडी बढेर ूसर्वपक्षीय नागरिक सरकारूको निर्माण गर्न सक्नु पर्नेछ ।
झ। यसरी, नेपालले आफ्नो स्पष्ट मार्ग पहिल्याई रहँदा भविष्यमा आइपर्नसक्ने अनेकन वाधा अवरोधहरूलाई समेत विवेकपूर्ण तरिकाले आफ्नो नियन्त्रणमा राख्न पनि देशभक्त जनता र सुरक्षा निकाय संयुक्त रूपमा मिलेर नेपालको अस्मिता जोगाउने अभियान संचालन गर्न परिस्थितिको निर्माण गर्दै अगाडी बढ्न अब ढिला गर्न हुँदैन ।
ञ। आन्तरिक र बाह्य परिस्थितिको लेखाजोखा गरेर देश जोगाउने इमान्दार पहल कदमी कार्यमा निस्वार्थ रुपले लाग्न सबै राष्ट्रप्रेमी नागरिकहरूमा अनुरोध गर्दै देशभक्तिपूर्ण कार्यक्रमहरू बनाई अगाडी बढ्न सक्नु पर्नेछ ।
यसर्थमा अब देश बनाउने स्पष्ट मार्गचित्र सहितको राष्ट्र निर्माण अभियानमा सम्पूर्ण देशभक्त नागरिकहरूले आ(आफ्नो तह र तप्काबाट सहभागिता जनाएर सहयोग पुर्याउनु हुनेछ भन्ने आशा सहित यहाँहरुमा संगठित हुन सार्वजनिक रूपमै अपिल गर्दछौं ।
अ० मूल समस्याहरू स्(
१। संबैधानिक बाधा
२। बढ्दो भ्रष्टाचार र बेथिति
३। बढ्दो धनी र गरिब बिचको खाडल
४। नागरिकको चाहना सुशासन तर राज्यको चरित्र सत्ता अराजकता र भ्रष्टाचार
५। सुशासनको अभाव १
६। अहिलेका प्रमुख राजनीतिक शक्तिमाथि जनताको बढ्दो अविश्वास १
आ० आन्तरिक कमजोरी स्(
१। देशप्रती भरोसा कायम गर्न नसक्नु
२। गरिबी निवारणका असफल प्रयास
३। न्युनतम जीवन गुजारा चलाउनै पनि दक्ष जनशक्ति विदेश जानुपर्ने बाध्यता अनि गुणस्तरीय शिक्षाको लागि समेत विदेश जान बाध्यकारी ।
४। परनिर्भर अर्थतन्त्र
इ० आन्तरिक चुनौती स्(
१। संवैधानिक संरचनाबाट उब्जिएको संगठित भ्रष्टाचार र नितिगत भ्रष्टाचारले सुशासनको प्रत्याभूति माथि चुनौती छ,
२। प्रदेश सरकार केन्द्रको भ्रष्टाचार संयन्त्रलाई तलको राज्य इकाईसम्म पुर्याउने माध्यम मात्र भएको चौतर्फी गुनासो छ,
३। धार्मिक सदभावको नाममा अपवाद बाहेकका अनेकनथरी स्वघोषित धर्मगुरुको उक्साहटद्वारा साम्प्रदायिकता फैलन सक्ने पटकपटकको कोसिसले देखिएकै छ,
ई०। भ्रष्टाचारका कारणहरू (
क। मुख्य तीन पार्टी सहित अरु क्षेत्रीय लगायतका पार्टीहरू भ्रष्टाचारका मुल श्रोत भएको हाम्रो ठम्याई छ ।
ख। १२ बुँदेहरू सबै समस्याका सुत्रधार ठहरिए ।
ग। अपवाद बाहेकका निजि क्षेत्रका लगानीकर्ता राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको विकासका वाधकको रूपमा देखियो ।
उ० भ्रष्टाचार नियन्त्रण (
क। संवैधानिक अङ्ग तथा आयोगमा कर्मचारी भर्नाको छुट्टै मापदण्ड र व्यवस्था अर्थात अहिलेको संवैधानिक परिषद्को व्यवस्थालाई पूर्णतया परिमार्जन गर्नुपर्ने देखिन्छ ।
ख। कर्मचारीतन्त्रको बैज्ञानिकिकरण र परिणाममुखी रुपान्तरण गर्नु पर्ने देखिन्छ ।
ग। भ्रष्टाचारजन्य अपराध गर्नेहरू माथी कडा सजायको व्यवस्था गर्नु पर्ने देखिन्छ ।
ए० बाह्य हस्तक्षेप स्(
क। बढदो वैदेशिक र आन्तरिक ऋण
ख। नियन्त्रित अस्थिरताका लागि राष्ट्र कम्जोर हुने गरिको अनावश्यक सर्त
ग। क्ष्एक्, ःऋऋ, क्एए, लगायत द्यच्क्ष् को दबदबा १
अतहस् देशमा रहेको मुख्य समस्याहरु राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक लगायत राष्ट्रिय सुरक्षामा देखिएको छ । अतस विद्यमान समस्यालाई पुर्णतः नसुधार्ने हो भने समस्या जिउकातिउ रहने देखिन्छ । त्यसैले समस्यालाई सुधार गर्दै जनआँकाक्षा पुरा गर्न विद्यमान नेतृत्वहरू गैरजिम्मेवार तरिकामा लामो समयदेखी देखिरहेकोले आम परिवर्तनका पक्षधर नागरिकहरू कसैले पनि बिश्वास र भरोसा नराखेका कारण( यस्ता यावत् किसिमका जटिल भन्दा जटिल राजनीतिक लगायत आर्थिक समस्यालाई सम्बोधन गर्दै राष्ट्रिय आवश्यकताहरूलाई पूरा गर्न, ू अन्तरिम सर्वपक्षीय नागरिक सरकारू नै एक उचित विकल्प हुने देखेका छौं ।
८८
१( नयाँ शासकीय स्वरुपस्(
राष्ट्राध्यक्ष प्रणाली( अब्बल सक्षम सर्वमान्य व्यक्तित्वलाई राष्ट्राध्यक्ष बनाउन सकिने,
क। राष्ट्राध्यक्षलाई विशेष अधिकार,
ख। विशेष अधिकार भन्नाले सुरक्षा, परराष्ट्र र मुद्रण,
ग। समयावधि( चुनावी सरकार निर्माण नभएसम्मको लागि,
२( कार्यकारी प्रमुख सक्षम व्यक्तित्व छानेर प्रधानमन्त्री बनाउन सकिने,
३( नयाँ शासकीय अन्तरिम व्यवस्थामा बुद्धिजीवी परिषद् स्
क। अहिले विद्यमान संवैधानिक संरचना अनुसार नै राज्यको अंग, बिभाग, र निकायदेखि कुटनैतिक नियोगसम्ममा अघोषित रूपमा ९राजनीतिक कार्यकर्ता चाहे मेरिटको आधारमा भने पनि चाहे प्राज्ञिक व्यक्तित्व भने पनि० संवैधानिक प्रावधान र विधिको हवाला दिदै क्षमतावान हैन राजनीतिकवान व्यक्तिलाई नियुक्त गर्ने गरेको अपवाद बाहेकको घट्नालाई छाडेर किटान नै गरिन्छ । यस्को मुख्य कारण परिवन्धित अवस्था भनेर बुझ्न पनि सकिन्छ । जस्तै, एउटा उदाहरण यस्तो छ( संवैधानिक र कानुनी अनि आ(आफ्ना संस्थाका विधि र नियमावली ९जस्लाई राजनीतिक नेतृत्वले बनाएको हुन्छ या बनाउन जबर्जस्त दबाब दिइएको हुन्छ०को कारण पनि जति नै स्वच्छ र इमान्दार राष्ट्रसेवक कर्मचारी भएपनी राजनीतिक नेतृत्वको फेरो नसमाई कर्मचारीको जिवनचक्र चल्नै नसक्ने परिवन्धित अवस्था निर्माण गरिएको छ १
यसर्थमा सुशासन कायम गर्न र भ्रष्टाचारको न्यूनीकरण गर्न पनि पुरानो शासकीय स्वरुपलाई बदल्न पर्दछ ।
जस्को लागि राज्यको एक महत्वपूर्ण निकाय विशेष व्यवस्था गरि ूबुद्धिजीवी परिषद्ू गठन गर्न पर्नेछ । अर्थात अब राज्यको कुनैपनी निकायमा राजनीतिक कार्यकर्ता हैन, दक्षता र क्षमताको आधरमा राष्ट्रसेवकको मात्र नियुक्ति हुने व्यवस्था गर्न सक्नु पर्नेछ ।
क। उदाहरणको लागि अहिलेको राष्ट्रिय सभालाई बुद्धिजीवी परिषद् बनाउन सकिने, अर्थात राष्ट्राध्यक्षयात्मक यो विशेष अन्तरिम व्यवस्थामा राज्यको एउटा प्रमुख निकाय बुद्धिजीवी परिषद् हुने,
ख। बुद्धिजीवी परिषद् मा योग्यताको आधारमा राष्ट्राध्यक्ष र प्रधानमन्त्रीले सक्षम क्षमतायुक्त सदस्य छान्न एउटा मापदण्ड तय गरि सदस्य चयन गर्ने प्रावधान,
ग। राज्यका अन्य महत्वपूर्ण अङ्ग, बिभाग, कुटनैतिक क्षेत्र, परराष्ट्र मार्फतका हरेक निकाय लगायतका राष्ट्रसेवाका लागि विशेषज्ञ कर्मचारीहरू नियुक्त गर्द बुद्धिजीवी परिषद् का सदस्य मध्यबाट नियुक्त गर्ने प्रावधान,
४( अर्को मुख्य राज्यको पहिको अङ्ग नयाँ संरचना ूसर्वोच्च आयोगू निर्माण गर्न सकिने,
सर्वोच्च आयोगको काम, कर्तव्य र अधिकार (
१० आयोग निर्धारित क्षेत्राधिकार तोकेर कार्यदल बनाई राष्ट्राध्यक्ष देखि राज्यका सम्पूर्ण अङ्गहरू, निकायहरू, न्यायलय तथा सरकारी( गैर सरकारी संघ संस्थाहरूको सुपरिवेक्षण, नियमन तथा निगरानी गरी आवश्यक निर्देशन दिने र आवश्यकताको आधारमा कारवाही समेत गर्न सक्नेका साथै सरकारी बाकेकका अन्य निजि संघ संस्था समेतलाई पदमा वहाल रहेका व्यक्तिहरूको हकमा पनि संस्थाको नियमावली, विधि र लक्ष्य अनुरुप कार्यमा सुपरिवेक्षण, नियमन र निगरानी गर्नरगराउन, साथै विधि विपरित देखिएमा कसुर प्रमाणित भएमा बनेको कानुन अनुसार कारबाही गर्नसम्म सक्ने अर्थात( राष्ट्राध्यक्ष देखि प्रधानमन्त्रीसम्म अनि सम्पूर्ण निर्वाचित पदाधिकारीका साथै निजि संघसंस्थाका पदाधिकारीसम्म तथा राज्यका सबै निकाय तथा संयन्त्र र त्यहाका कर्मचारी माथी सुपरिवेक्षण, निरीक्षण र नियमन तथा निर्देशन गर्दाका अवस्थामा समेत अक्षम, गैरजिम्मेवार, अपारदर्शी, सेवाग्राही नागरिकहरुको विपक्षमा देखिएमा सर्वोच्च आयोगको विषेश वैठक बसेर पदबाट हटाउनेसम्म देखि दोषिउपर कडा कारबाही गरि सो पदमा अर्को सक्षम व्यक्ति नियुक्तसम्म गर्न सक्ने,
२० राष्ट्रलाई द्रुतगतिमा विकास गर्न सुरक्षा निकायसँगको समन्वयमा एक विषेश प्राधिकारयुक्त विशेष संयन्त्र निर्माण गर्न १
अहिलेका राम्रा राम्रा काम गरेका निजि निर्माण व्यवसायीलाई सक्षमताको आधारमा ूविकास निर्माण प्राधिकरणू का सदस्य चयन गर्ने र भौतिक विकासका लागि विशेष योजना बनाउँदा( राज्यका निकायहरू, विभागहरू र सम्बन्धित विषय बिज्ञहरूसँग समन्वय गरी नविन राष्ट्र निर्माणार्थ दीर्घकालीन विकासका योजना तर्जुमा गर्ने आदि ।।।
आयोग कार्यसमिति स्(
१० अध्यक्ष( राष्ट्राध्यक्ष
२० उपाध्यक्ष( प्रधानमन्त्री
३० सदस्य सचिव( मुख्य सचिव
४० सदस्य( परराष्ट्र मन्त्रालय
९५० सदस्य( अर्थ मन्त्रालय
६० सदस्य( शिक्षा मन्त्रालय
७० सदस्य( राष्ट्रिय योजना आयोग, प्राज्ञिक परिषद् या लोकसेवा आयोगका प्रमुख
८० सदस्य( उच्चशिक्षा आयोग
९० सदस्य( वरिष्ठतम् निवृत्त प्रधानन्यायाधीश
१०० सदस्य( प्रतिनिधि सभामा सामुहिक नेतृत्व गर्ने सनातनी शैव परम्परा अन्तर्गतका एक आध्यात्मिक गुरु १
११० सदस्य( सर्वमान्य जेष्ठ प्राज्ञिक व्यक्तित्व १
नोटस् आयोगको विशेष निर्णायक टिममा राष्ट्राध्यक्ष र प्रधानमन्त्री बाहेकको कार्यकारी सचिवालय रहने १
संविधान सुधारका बिषय (
सर्वपक्षीय नागरिक सरकारले देश र जनतालाई केन्द्रमा राखेर सन्तुलित परराष्ट्र नीति सहितको राज्य पुनर्संरचना सहित नयाँ शासकीय स्वरुप मार्फत अगाडी बढ्ने र हालको प्रादेशिक सरकारको संरचनालाई स्थानीय निकायमा लगेर अधिकार प्रत्यायोजन गरि स्थानीय निकायलाई थप सशक्तीकरण गरि केन्द्र सरकार र स्थानिय निकाय गरि दुई तहको शासकीय स्वरुप मार्फत संविधानलाई सुधार गर्दै नयाँ आवधिक चुनाव मार्फत जनप्रतिनिधिबाट सरकारको निर्माण गरेर अगाडी बढ्ने ।
निष्कर्ष (
ूअन्तरिम सर्वपक्षीय नागरिक सरकारू पश्चात् प्रारम्भिक चरणका कार्यस्
क। भ्रष्टाचार निवारण,
ख। सुशासनको प्रत्याभूति,
ग। गरिबि र उत्पीडनको आधारमा स्थाई(अस्थाई रोजगारको व्यवस्था,
घ। नेपाली उत्पादन विशेषगरी स्थानिय किसानका उत्पादनलाई स्थानिय निकायहरूसँगको समन्वयमा सिधै सरकारी तथा गैर सरकारी निकाय( तत तत ठाउँमै खरिदको व्यवस्था,
ङ। गरीबी र उत्पीडितको आधारमा स्वास्थ्य र शिक्षामा विशेष सहुलियतपूर्ण प्रत्यक्ष सहयोग पुग्ने कार्यक्रम लगायतका अन्य सुधारजन्य कार्यक्रमहरु,
अहिलेसम्म आएका संश्लेष्नात्मक सुझावहरुलाई बुँदागत रुपमा यसरी राखिदिएका छौं ।
यो प्रस्तावले नेपालको वर्तमान राजनीतिक संरचनामा सुधार गर्दै भ्रष्टाचार नियन्त्रण, सुशासन प्रवर्द्धन, र दीगो विकास सुनिश्चित गर्न शान्तिपूर्ण र सहभागी प्रक्रियाको माध्यमबाट नयाँ राजनीतिक निकास दिन खोजेको छ। ूसर्वपक्षीय नागरिक सरकारू को अवधारणा सशक्त संरचनात्मक परिवर्तनका साथ प्रस्तुत भएको छ।
मुख्य बुँदाहरूस्
१। भ्रष्टाचार नियन्त्रण र सुशासनस्
सम्पूर्ण सरकारी र गैरसरकारी क्षेत्रको निरीक्षण, निगरानी र सुपरिवेक्षण गर्न ूसर्वोच्च आयोगू को स्थापना। तथा सुशासनको लागि भ्रष्टाचार नियन्त्रणका लागि राष्ट्राध्यक्षदेखि अन्य सरकारी पदाधिकारीसम्म जिम्मेवार बनाउने कानुनी व्यवस्था।
२। रोजगारी र उत्पादनमा सुधारस्
गरिबी तथा उत्पीडित वर्गलाई रोजगारीको सुनिश्चितता।
स्थानीय उत्पादनलाई सरकारी निकायहरूमार्फत प्रत्यक्ष खरिदको प्रोत्साहन।
३। शिक्षा र स्वास्थ्यको पहुँचस्
उत्पीडित वर्गका लागि विशेष सहुलियत कार्यक्रम। तथा उच्च शिक्षा र प्राविधिक शिक्षालाई प्रोत्साहन गर्न संस्थागत सुधार।
४। राजनीतिक सुधारस्
राज्यका सबै क्षेत्रहरूमा राजनीतिक नियुक्तिको अन्त्य।
योग्यताका आधारमा ूबुद्धिजीवी परिषद्ू को निर्माण।
५। शासकीय स्वरुपमा संवैधानिक परिवर्तनस्
राष्ट्राध्यक्षीय प्रणालीमार्फत सुरक्षा, परराष्ट्र नीति, र मुद्रण क्षेत्रलाई सुदृढ पार्ने। तथा दीर्घकालीन नीति निर्माणका लागि विकास प्राधिकरण र विशेष संयन्त्रको स्थापना।
६। संवैधानिक सशक्त संस्था र बिज्ञहरूको प्रतिनिधित्वस्
राष्ट्रिय सभालाई बुद्धिजीवी परिषद् का रूपमा रूपान्तरण।
परिषद्ले दक्षता र क्षमताका आधारमा नियुक्ति गर्ने। तथा राज्यका हरेक अङ्ग, बिभाग र निकायहरुमा बुद्धिजीवी परिषद् सदस्य मध्यबाट मात्र छान्ने।।
राष्ट्राध्यक्षात्मक नयाँ शासकीय स्वरुपका नयाँ संरचनात्मक बुँदाहरूस्
राष्ट्राध्यक्षस् विशेष अधिकार सहित।
प्रधानमन्त्रीस् कार्यकारी प्रमुख।
अधिकार सम्पन्न सर्वोच्च आयोग (
राज्यका हरेक निकायमा नियमनकारी निकाय जस्ले निरीक्षण, सुपरिवेक्षण, र कारबाहीसम्मको अधिकार राखोस्।
संविधान सुधारको दिशास्
देशलाई सन्तुलित परराष्ट्र नीति सहित शान्तिपूर्ण निर्वाचनमार्फत नयाँ युगमा प्रवेश गराउने।
यो वैकल्पिक नयाँ प्रस्तावलाई विस्तृत रूपमा अध्ययन गरी राजनीतिक विश्लेषण, जनता संवाद, र विभिन्न विशेषज्ञहरूको परामर्शको माध्यमबाट कार्यान्वयनको आधार तयार गर्न सकेमा यो नयाँ प्रणालीले दिगो विकास, पारदर्शिता, र लोकतान्त्रिक सुधारमा बल पुर्याउन सक्छ।
कृपया याहाँहरुको पनि अझै आलोचनात्मक थप सुझाव,सल्लाह र टिप्पणीको अपेक्षा राखेका छौं ।
धन्यवाद।।।।।।।।।
ब्रह्माण्ड
संयोजक
( हाम्रो पार्टी नेपाल (
केन्द्रीय जनसम्पर्क कार्यलय कामनपा ३ महाराजगंन्ज टिचिङ रोड। ढडटण्द्दटघटद्धट( ढडण्डद्दज्ञज्ञडढड
