अधिवक्ता गंगा दहाल – -
– काममा लगाउन सकिने ः
(१) कम्तीमा चौध वर्ष उमेर पुगेको कुनै ब्यक्तिलाई निजको मन्जुरी लिई काममा लगाउन सकिनेछ ।
तर सोह्र वर्ष उमेर पूरा नगरेको ब्यक्तिलाई जोखिमपूर्ण ब्यवसाय वा काममा लगाउन सकिने छैन ।
(२) काममा लगाउँदा यस परिच्छेदको ब्यवस्था पालना गर्नु वा गराउनु पर्नेछ ।
– ज्याला मजुरी दिनु पर्ने ः
(१) कसैलाई कुनै काममा लगाउँदा काम गर्ने ब्यक्तिले आफुखुशीले ज्याला मजुरी बिना काम गर्न मन्जुर गरेकोमा बाहेक काम लगाउनेले काम गर्नेलाई कामको अनुपातमा ज्याला मजुरी दिनु पर्नेछ ।
(२) ज्याला मजुरी दिँदा काम लगाउने र काम गर्ने ब्यक्तिको मन्जुरीले कुनै खास ज्याला तोकेकोमा सोही बमोजिमको र नतोकेकोमा त्यस्तो काम गरे बापत काम गरेको ठाउँमा चलन चल्तीमा रहेको दर अनुसारको ज्याला मजुरी दिनु पर्नेछ ।
(३) ज्याला मजुरी दिँदा काम लगाउने र काम गर्ने बिछ अन्यथा सहमती भएकोमा बाहेक काम सम्पन्न भएपछि ज्याला मजुरी दिनु पर्नेछ ।
(४) ज्याला मजुरी निर्धारण गर्दा काम गर्ने र काममा लगाउने बीच अन्यथा सहमति भएकोमा बाहेक काम गर्नेको प्रत्येक दिनलाई आधार मानी ज्याला मजुरी निर्धारण गर्नु पर्नेछ ।
– काममा लगाउँदा सुरक्षाको ब्यवस्ता गर्नुपर्ने ः कसैले कुनै ब्यक्तिलाई काममा लगाउँदा त्यस्तो कामको प्रकृति अनुसार काम गर्दा हुन सक्ने जोखिम वा खतरा निवारणका पर्याप्त सुरक्षात्मक उपायहरूको ब्यवस्था गरेर मात्र काममा लगाउनु पर्नेछ ।
– आठ घण्टाभन्दा बढी काममा लगाउन नहुने ः
(१) कसैले कुनै ब्यक्तिलाई काम लगाउँदा सामान्यतः एक दिनमा आठ घण्टाभन्दा बढी अवधीको लागि काम लगाउन सकिने छैन ।
(२) बढी अवधी कसैलाई काममा लगाउनु पर्दा काम गर्ने ब्यक्तिको मन्जुरी हुनु पर्नेछ र त्यसरी काममा लगाउँदा आठ घण्टालाई एकदिन मानी बढी काम गरेको प्रत्येक घण्टा बापत सोही अनुपातमा थप ज्याला मजुरी दिनु पर्नेछ ।
(३) घरेलु सहायकलाई काममा लगाउँदा सो उपदफाको ब्यवस्था लागु हुने छैन ।
स्पष्टीकरण ः यस परिच्छेदको प्रयोजनको लागी घरेलु सहायक भन्नाले घर ब्यबहारको काममा आवश्यकता अनुसार जुनसुकै बखत काममा लगाउन सकिने गरि काममा लगाएको ब्यक्ति संझनु पर्छ ।
– आफुले लिएको काम बिचैमा छोड्न नहुने ः
(१) कसैले कुनै काम गर्न जिम्मा लिई वा कबुल गरीसकेपछी त्यस्तो काम पूरा नगरी मनासिब कारण बिना बीचैमा छोडनु हुँदैन ।
(२) कसैले बिचैमा काम छोडेमा त्यसको दायित्व काम छोड्ने ब्यक्तिले ब्यहोर्नु पर्नेछ ।
– काम गर्नेलाई ज्याला मजुरी दिनु पर्ने ः (१) काम लगाउनेले काममा लगाए बापत दिनुपर्ने ज्याला मजुरी काम गर्ने ब्यक्ति वा निजले मन्जुरी गरेको अन्य कुनै ब्यक्तिलाई दिनु पर्नेछ ।
(२) ज्याला मजुरी भुक्तानी हुनु अगाबै काम गर्ने ब्यक्तिको मृत्यु भएमा निजले पाउने ज्याला मजुरी निजको नजिकको हकवालाले पाउनेछ ।
– हदम्याद ः यस परिच्छेद अन्तर्गतका बिषयमा मर्का पर्ने ब्यक्तिले मुद्दा गर्नु परेको कारण उत्पन्न भएको मितिले तीन महिनाभित्र र अन्य कुराको हकमा पैतिस दिन भित्र नालिस गर्न सक्नेछ ।