चौतारामा बसेर कट्वाल चिच्याउँदै थिए । तलतिर गाउँका मान्छेहरू कान ठाडो पार्दै सुन्दै गरिरहेका छन् । कट्वालले ट्याम्को बजाउन थालेपछि देशमा केही न केही भयो भन्ने कुरा गाउँहरूले बुझिहाल्थे । त्यही भएर खाना खाँदै गरेको मान्छे पनि जुठै हात लिएर आँगनको डिलमा आएर सुन्न बस्थे ।
जसले सुने, खेतमा आली वनाउँदै गरेको हुन् कि वनमा दाउरा काट्दै गरेका किन नहुन् । ट्याम्को बज्न थालेपछि नयाँ कुरा थाहा पाउन सुन्नै पर्दथ्यो कट्वालको ट्याम्कोसँगै नयाँ सूचना । 
कट्वाल दाइले फिरी लगाए– ‘सुन है गाउँले हो । आज साँझ ४ बजे बालकोटे काका र खुमलटारे काकाको मिलन हुँदै छ । जस्सरी भए पनि भिमदेवथानको चौतारामा उपस्थित हुने उर्दी छ है । सुनिन नभन्नु ।’
तीनपटक तीन गाउँतर्फ फर्केर कट्वाल दाइले ट्याम्को ठोकेपछि त सबका सबले थाहा पाइहाले । ‘मेलापात हुनेले छाडेर आउनु, घरमा हुनेले खाजा लिएर आउनु, स्कुलका मास्टरहरूले झोलै बोकेर आउनु है.. ।’ 
कट्वाल दाइ ट्याम्को बजाएर चौतारामा मात्र कहाँ बस्न भ्याउँथे र ! उनलाई चार गाउँको जिम्मा दिएको छ । त्यही भएर ट्याम्को बजाउँदै उनी खोल्सा हुँदै विष्टगाउँ पुगे ।
विष्टगाउँका भान्दाइको घर अग्ला भएर होला उनी भान्दाइकै आँगनको डिलबाट पहिले ट्याम्का बजाए, र कराउन थाले । ‘सुन्नेले सुन्नु र नसुन्नेलाई सुनाउनु । मुखियाले आज चार गाउँका नाइके फेर्ने रे ! बालकोटे काका र खुमलटारे काका ४ बजे पुग्ने भएकाले सबैले हाजिर गरौं होइ !’
कट्वालको ट्याम्को सुनेर भान्दाइ बाहिर निस्कन्छन् र फलैँचामा बसेर उसलाई बोलाउँछन् । ‘होइन ओइ ? कट्वाल । के सन्देश ल्याको हो तैँले । नपत्याउने कुरा गरिस् त ?’
कट्वालले भान्दाइ सोध्छ– होइन हो भान्दाइ, मैले के नपत्याउने कुरा सन्देश ल्याएर हो ? पापै लाग्ने कुरा त नगर्नु न होउ ! ‘के को पापको कुरा गर्छस् ! अब बालकोटे र खुमलटारे काका फेरिसँग भतेर खान जान थालेछन् । अस्तिसम्म एउटाले अर्कोलाई देखिइनसहने थे त !’
भान्दाइको कुरा सुनेर कट्वाल पनि हास्छ । ‘होइन होउ भान्दाइ तपाईं पनि कुन दुनियाँमा हुनुहुन्छ ? संसार कहाँबाट कहाँ पुगिसक्यो । अब त्यस्ता कुरा पनि म जस्ता कट्वालले भनिरहनुपर्छ र ?’ 
‘ल ऽ कस्तो कुरा गर्छ हो यो कट्वाल ? तँ नै त हो देशभरका सन्देश लिएर आउने । अब तैँले भनेको कुरा नपत्याएर सुखै छैन नि ! गाउँलेलाई कागलाई बेल पाक्यो हर्ष न विस्मात भनेजस्तै हो ।’
‘किन र भान्दाइ ? बालकोटे र खुमलटारेसँगै भतेर खान जाने कुरा पत्यार लागेन ? त्यसो भए त तपाईंले मुखियाले चार गाउँका नाइके फेर्ने कुरा पनि पत्याउनुहुन्न होला है ?’
‘खै ! नपत्याउँ भने नाइके फेरिएको फेरियै छ । पत्याउँ भने अस्तिसम्म एकले अर्कालाई खोइरो खनेको खन्यै गरेका मान्छेहरू एउटै भान्सामा भतेर खान कसरी जालान् भन्ने पनि लाग्छ !’
कट्वाल फेरि खित्काउँछ... ‘ल होइन तँ पनि किन खित्काएको नि ?’
‘अब देख्नु भएन एउटाले पाए अर्कोलाई सिध्याउनेगरी हिँडेका भकभके काका र चटके त जसको जातै नमिल्दा त मिलेर सँगै बसेर भतेर खाए । अब बालकोटे र खुमलटारे काका त भिन्न बसेका भाइभाइ त हुन् । अनि सँगै भतेर खान के भो त ? ठीकै त हो नि आफ्नैसँग बसेर खाँदा के बिग्रन्छ र !’
‘कुरा त ठीकै हो कट्वाल । तर पनि गर्नेलाई भन्दा देख्नेलाई लाज भने जस्तो नि । अस्तिसम्म सनिस्टाराँ बसेर सराप्नु सरापेका होइनन् भन्या ?’
‘हो त भान्दाइ, सनिस्टाराँ सरापेको कुरा पनि त मैले ट्याम्को बजाएर सुनाको हो केरे ! एउटाले सनिस्टाराँ सराप्यो अर्कोले राइटारमा बसेर पलाक्यो त्यो कसलाई थाहा छैन र ? जे भए पनि एउटै कूलका हुन् मिलेर भतेर खाउन् भैगो नि !’ कट्वालका कुरा सुनेर भान्दाइलाई पनि खसखस लागे छ क्यार फेरि सोध्न थाले । 
‘अनि कट्वाल त्यो खुलटारे काका र बालकोटे काकासँगै बसेर कति दिन भतेर खान सक्छन् हो ? एउटै जंगलाँ दुई शेर भनेजस्तो भएन भन्या ?’
‘ल ऽ भान्दाइ पनि अब उहाँ देशाँ त मिलिमिली खाका छन् अरे ! भनेपछि हाम्रा खुमलटारे काका कम बाठा छन् । आफ्नो स्वार्थ पूरा भएन भने त कुरै नगरौं । जसरी हुन्छ आफ्नो दुनो सोझ्याउने हुन् । बिहान भर्खर सहराँ हिँडेका पूर्वेली नाइकेलाई बीच बाटैबाट मुखियाले फर्काइदिएको थाहा पाएनन् ?’
उनले भने– ‘खै त्यो त मैले सुन्नै पाइनँ हो कट्वाल ।’ 
‘यत्तिको मान्छे मुखियालाई भनेर आफैं नाइके बने भैगो नि । कस्ता–कस्ताले त भ्याइसके, भान्दाइ पनि ! तपाईं जत्तिको गाउँ बुझेको, ठाउँ बुझेको गाउँले बुझेका मान्छेलाई त के भो र हो ? दुनियाँलाई कति गर्नुहुन्छ अब आफ्नै लागि गर्नोस्, के बालकोटे काका जस्तै गरी । फिर्किपोइले ।’
‘कटवाल, छाड्दे, अब केही हुनेवाला छैन । फिर्किपोइलेहरूले नै गरिखाउन् । अनि चौतारोमा के को भेलो हो नि ?’ 
‘के हुनु नि । रात रहे औराख पलाउँछ भन्थे । हाम्रा मुखियालाई के मन परेन कुन्नी चार गाउँका नाइके फेरे रे ! त्यही भएर सबैलाई भुलाउन खोजेका होलान् जस्तो लाग्छ मलाई ?’ 
‘भुलाउन् भुलाउन् । गाउँलेलाई भुलाउन थालेकै यत्तिका वर्ष भइसक्यो । झूठको खेती गर्नबाहेक केही न पो आयो र हाम्रा मुखियाहरूलाई । खै आखिर केका लागि हो ? मर्नलाग्दा पानी ख्वाउने मान्छेसमेत नहुने भइसक्यो ? गाउँ रित्तिसक्यो ! नाइकेहरूलाई पो सबथोक छ । गाउँलेको लागि के नै र ?’
‘हो भान्दाइ हो । बिहानदेखि चार गाउँ घुमेँ, गाउँमा कोही छैन । त्यही नाइके र नाइके बन्न खोज्नेका आसेपासेबाहेक मैले त कोही पनि देखिनँ । गाउँमा मान्छे भए पो नाइकेको पनि मान बढ्यो होला । सान हुन्थ्यो होला ? गाउँमा मान्छे नै नभएपछि त्यो नाइके भए पनि के, नभए नि के ?’
कट्वालको कुरा सुनेर भान्दाइ पनि खिन्न मन बनाउँछन् ।
‘तिमीले ट्याम्को बजाउन थालेको यत्तिका वर्ष भइसक्यो । तर यी नाइकेहरू फेरिने र मोटाउनेबाहेक के देख्यौं र ? न गाउँ बन्यो, न गाउँमा केही परिवर्तन नै आयो । आयो त सधैँ पालैपालो गाउँ रित्तो बनाउनेगरी गाउँ लुट्ने नाइके र मुखिया । त्यो बाहेक के पायो र ?’ 
‘त्यही हो भान्दाइ, त्यही हो । सबै नाइके मुखिया आफ्नै पेट भर्न आउने हुन क्यार ! तर भरे आउनुहोला चौतारोमा । हेरौँ न अवतारका नाइकेहरू ।’
‘मचाहिँ आएन भन्देऊ, ठेउके नाइकेहरूको कुरूप अनुहार हेर्न । ल ल आफ्नो कर्म नछाड बजाऊ ट्याम्का ।’