प्रेम सागर पौडेल- - -
, नेपाल–चीन पारस्परिक सहयोग समाज – प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको अध्यक्षतामा रहेको माओवादी केन्द्रको निमन्त्रणामा नेपाल आएका चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीपीसी) का पोलिटिकल ब्युरो सदस्य युआन जियाजुन स्वदेश फर्किएका छन् । नेपालमा चार दिने बसाईका क्रममा युआनले नेपाली नेताहरूलाई केही महत्वपूर्ण सन्देश दिएका थिए ।
साउन ७ गते (२३ साउन) श्रीलंकाबाट काठमाडौं आएको युआनको टोलीले काठमाडौं आइपुगेसँगै भेटघाटको कार्यक्रम सुरू गरेको छ । माओवादी केन्द्रले समन्वय नगरेपछि चिनियाँ पक्षले भ्रमणको समन्वय गरेको थियो । चिनियाँ टोलीलाई नेपाल भ्रमणको निमन्त्रणा दिएपछि माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री दाहाल आफू सहभागी हुन नपर्ने कार्यक्रममा सहभागी हुन साउन ६ (साउन ६ गते) इटाली पुगेका थिए ।
पछिल्लो समय सरकार अमेरिका र भारतसँग नजिकिँदै गएको छ । माओवादी केन्द्रले भारतको सत्तारूढ दल भाजपासँग सम्बन्ध विस्तार गरिरहेको छ भने प्रधानमन्त्री दाहाल अमेरिकासँग विशेष सम्बन्ध विस्तार गर्ने रणनीतिमा छन् । फलस्वरूप नेपालमा चीन विरोधी गतिविधि बढ्न थालेको छ । माओवादी केन्द्रको युआन भ्रमण रोक्ने विचार पनि यसै प्रक्रियाको कडी हो । इटालीमा हुने संयुक्त राष्ट्रसंघीय खाद्य प्रणाली शिखर सम्मेलनमा कृषिमन्त्री बेदुराम भुसालको नेतृत्वमा नेपाली प्रतिनिधि सहभागी हुने कार्यक्रम थियो । साउन ४ प्रधानमन्त्रीले सीधै मन्त्रिपरिषद्मा प्रस्ताव लिएर भ्रमणमा जाने निर्णय गरेका थिए । यसको पछाडिको एउटा कारण चिनियाँ नेताहरूसँगको भेटबाट टाढा रहनु पनि देखिन्छ । यसका बाबजुद चिनियाँ प्रतिनिधिमण्डलले नेपालमा केही महत्वपूर्ण सन्देश छोडेको छ । भ्रमणको व्यवस्थापन माओवादी केन्द्रले गरेको थियो । माओवादी केन्द्रले चासो मात्र नभई द्वारिका होटलमा पाहुनाको रूपमा पुग्यो ।
उनीहरूलाई चिनियाँ प्रतिनिधिले होटलमा स्वागत गरेका थिए । चिनियाँ प्रतिनिधिले माओवादी नेताहरूलाई रात्रिभोजमा राखेर सन्देश दिए, “नेपालमा तपाईंहरूले चासो नदेखे पनि हाम्रा कार्यक्रमहरू अघि बढ्न सक्छन् । नेपाल हाम्रो असल छिमेकी हो । त्यसको ख्याल राख्नुपर्छ ।” छिमेकीलाई बोलाएर घरबाट भाग्ने माओवादी शैलीलाई चिनियाँ प्रतिनिधिले घुमाउरो ढंगले भने, ‘तिमीले चाहेर पनि नेपालमा हाम्रो उपस्थिति घट्दैन । अर्कोतर्फ सो भेटमा माओवादीलाई अर्को सन्देश दिएको थियो, ‘नयाँ साथी खोज्दा पुराना साथीलाई सम्झनुहोस् ।’ चिनियाँ प्रतिनिधिले माओवादी केन्द्रका नेताहरूलाई समयबजी, फर्सीको खीर आदि परिकारले स्वागत गरेका थिए । लप्सीको अचार, नेपाली परम्परा र संस्कृतिप्रति चीन पूर्ण रूपमा जानकार रहेको सन्देश दिएको छ । युआन र प्रधानमन्त्री दाहालबीच भर्चुअल भेट चाहिं भयो । प्रतिनिधिमण्डलले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल, कार्यवाहक प्रधानमन्त्री पूर्णबहादुर खड्कासँग शिष्टाचार भेट गरेको थियो ।
साउन ८ सोमबार नेपाली काँग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवासहित छलफल भएको थियो । मंगलबार बेइजिङ जानुअघि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग भेटवार्ता भयो । भेटमा युआनले सन् २०१९ मा चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङको नेपाल भ्रमणका क्रममा भएका सहमति र सम्झौताको कार्यान्वयनमा जोड दिएका थिए । सीको भ्रमणका क्रममा बीआरआईको ढाँचाअन्तर्गत बहुपक्षीय कनेक्टिभिटी नेटवर्क निर्माण गर्ने सम्झौता भएको थियो । रेल, सडक, हवाई यातायात, सञ्चार, बन्दरगाह, आदि माध्यमबाट हिमालय पार गरेको नेपालले अहिलेसम्म कुनै चासो देखाएको छैन । अमेरिकाले मात्रै होइन भारतले पनि नेपालमा चिनियाँ लगानीका परियोजना अगाडि नबढाउन दबाब दिइरहेको छ । भारतले यसअघि नै नेपालबाट चिनियाँ र पाकिस्तानी लगानीबाट उत्पादित जलविद्युत नकिन्ने घोषणा गरिसकेको छ । तामाकोसीको बिजुली चिनियाँ ठेकेदारले बनाएको भन्दै भारतले किन्न मानेन । यस्तो अवस्थामा सरकारले भारत र अमेरिकाको पक्षमा काम गरिरहेको देखिन्छ । एमसीसीको प्रसारण लाइनलाई अन्तर्राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा परिणत गर्न भारत सहमत भएको छ । त्यसैले नेपालमा सरकारी तहबाट चिनियाँ आयोजना अगाडि बढ्ने सम्भावना नरहेको अवस्थामा युआनको नेतृत्वको उच्चस्तरीय चिनियाँ टोलीको ध्यान बीआरआईलाई अगाडि बढाउने र सचेत गराउनेतर्फ बढी केन्द्रित भयो ।
अमेरिकी–भारतीय प्रभावको क्षेत्रमा जाने दलहरू । बैठकमा एउटा र व्यवहारमा अर्कै गर्ने नेपाली नेताहरूको बानीले गर्दा समस्या समाधान हुने सम्भावना देखिँदैन । चिनियाँ प्रतिनिधि बाहिरिएसँगै माओवादी नेताहरूले एमालेसँग हात मिलाउन सुझाव दिएको बताउन थालेका छन् । माओवादी आगामी निर्वाचनमा पनि कांग्रेससँग मिलेर जाने सोचमा छ । यो सोच अमेरिकाकै कारण पूरा हुने विश्वास उनीहरूको छ । त्यसैले चीनलाई देखाएर अमेरिका र भारतसँगको सम्बन्ध सुदृढ गर्ने एजेन्डामा उनीहरू अडिग र स्पष्ट छन् ।
