Advertisement Banner
Advertisement Banner

२६ शुक्रबार, बैशाख २०८२23rd July 2024, 10:09:55 am

काश्मिरी महिलाहरूको पीडा

२८ बुधबार , फाल्गुण २०८१२ महिना अगाडि

काश्मिरी महिलाहरूको पीडा

भारतीय उपमहाद्वीपको विभाजनदेखि नै कश्मीर विवाद एक अनसुलझे द्वन्द्व बने को छ, जसले सात दशकभन्दा बढी समयदे खि यस क्षेत्रको जीवनको हरेक पक्षलाई बाधा पु¥याएको छ । यद्यपि, यो हिंसाको सबैभन्दा ठूलो बोझ भारत–कब्जा गरि एको जम्मू–कश्मीरका महिलाहरूले बो क्छन्, जुन वास्तविकतालाई प्रायः बेवास्ता गरिन्छ । यो केवल क्षेत्रीय विवाद मात्र होइन; यो एक मानवीय संकट हो जसले कश्मीरी महिलाहरूलाई सबैभन्दा खराब तरिकाले असर गर्छ । सैन्यीकरणमा हालैको वृद्धिसँगै, उनीहरूले बलात्कार, आघात, मानसिक पीडा र गम्भीर सामाजिक– आर्थिक उत्पीडनको सामना गर्छन् । गैरकानूनी गतिविधि रोकथाम ऐनजस्ता कठोर कानूनहरू मार्फत भाजपाको नेतृत्वमा रहेको शासनले उनीहरूको आवाजलाई थप दबाएको छ, जसले गर्दा उनीहरूलाई निरन्तर पीडाको अवस्थामा छोडिएको छ । यी क्रूरताका कार्यहरूलाई हाइलाइट गर्नु र जम्मू–कश्मीरका महिलाहरूको लागि आवाज बन्नु प्रत्येक मानवको नैतिक जिम्मेवारी हो, जसलाई व्यवस्थित रूपमा मौन पारिएको छ र निर्दयी उत्पीडन सहन बाध्य पारिएको छ । 
जम्मू–कश्मीरमा जनताले आफ्नो भाग्य छनौट गर्ने र पाकिस्तानको हिस्सा बन्ने स्वतन्त्रताको माग गर्दै आएका छन् । यद्यपि, भारतीय सरकारले उपमहाद्वीपको विभाजनदेखि नै यी मागहरूलाई हिंसात्मक र आक्रामक रूपमा दबाउँदै आएको छ । भारतीय सैनिक हिंसा अशोभवनीय र दानवीय नै देखिएको छ । यस्तो अवस्थामा, बलात्कारको जघन्य कार्यलाई सुरक्षा बलहरूले स्वतन्त्रता सेनानीहरूको सहयोगी भएको आरोप लगाइएका महिलाहरूलाई लक्षित गर्र्ने माध्यमको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । त्यसकारण, महिलाहरूलाई बलात्कार गर्नु भनेको आक्रामक भारतीय सेना विरूद्ध आवाज उठाउन खोजिरहेको समुदायलाई अपमानित गर्ने प्रयास हो । 
कुनान पोशपोरा प्रकरण हजारौं मध्ये एक उदाहरण हो । रिपोर्टहरूले संकेत गर्दछ कि फेब्रुअरी २३, १९९१ को र ातमा, भारतीय सेनाको ४ राजपुताना राइफल्सका कर्मचार ीहरूले दुई गाउँको क्षेत्रलाई घेरा हाले; उत्तरी कश्मीर को कुपवाडा जिल्लाको कुनान र पो शपोरामा विद्रोह विरोधी अभियानको क्रममा कम्तीमा २३ महिलामाथि सामूहिक बलात्कार भएको थियो, जसमध्ये केही अनुमानअनुसार यो संख्या ४० जनाको हाराहा ीमा र हेको छ । अलजजीराले पनि यही घटनाको रिपोर्ट गरेको छ, जसमा पीडितको संख्या २३ देखि १०० जनाको बीचमा रहेको अनुमान गरिएको छ । यसले तथाकथित विश्वको सबैभन्दा ठूलो लोकतन्त्रद्वारा जम्मू–कश्मीरमा गरिएको गम्भीर मानव अधिकार उल्लङ्घनलाई प्रकाश पार्छ, जसले यस हिंसात्मक कार्यलाई आतंकवाद विरोधी उपायको रूपमाले बल गरेर, भारतीय सुरक्षा बलहरूलाई व्यवस्थित दण्डहीनता प्रदान गर्दछ । 
   सैन्यीकृत वातावरणले भारत–कब्जा गरिएको जम्मू र कश्मीरका महिलाहरूमा मानसिक स्वास्थ्य चुनौतीहरूलाई तीव्र बनाएको छ । कश्मीर इन्स्टिच्युट अफ इन्टर नेशनल लिेशन्सले रिपोर्ट गरेको छ कि अप्रि ल २०१८ को मध्य र मार्च २०१९ को बीचमा, कुल ३६६,९०६ व्यक्तिहरूले श्रीनगरको एक क्लिनिकमा व्यावसायिक मनोचिकित्सा हेरचाह खोजेका थिए । कश्मीरीहरूमा विशेष गरी महिलाहरूमा मानसिक विकारहरूमा तीव्र वृद्धि देखिएको छ, जुन तार्किक रूपमा जम्मू–कश्मीरमा दिनहुँ हुने व्यापक बलात्कार, दुव्र्यवहार र यातनासँग जोडिएको हुन सक्छ । धारा ३७० खारेज भएदेखि, द्विध्रुवीकार, आतंक आक्रमण, सामान्य चिन्ता र अनिद्रा जस्ता अन्य मानसिक रोगहरू पनि उल्लेखनीय रूपमा बढेका छन् । 
  महिलाहरूले सामना गर्ने धेरै सामाजिक–आर्थिक चुनौतीहरू जस्तै शैक्षिक असमानता, आर्थिक सीमान्तीकरण र महिला उद्यमशीलताको लागि अवसर हरूको अभाव छन् । भारत–कब्जा गरिएको जम्मू कश्मीर मा महिला साक्षरता दर ५८.०१ प्रतिशत छ, जुन एकदम कम छ र शिक्षामा लैङ्गिक अन्तर र सामाजिक–आर्थिक उन्नतिको लागि महिलाहरूको अवसरहरू सीमित गर्ने, साक्षरता दर निम्त्याउँछ । के आईआईआरले आईओजेकेमा आधा विधवाहरूको दुर्दशालाई हाइलाइट गरेको छ, यो शब्दले ती महिलाहरूलाई जनाउँछ जसका पतिहरू चलिरहेको द्वन्द्वका कारण बेपत्ता भएका छन् । यी महिलाहरूले जीवनसाथी, बुबा, छोरा वा भाइको भावनात्मक क्षति मात्र भोग्दैनन् तर गम्भीर सामाजिक कलंक र आर्थिक अस्थिरताको पनि सामना गर्छन् । भारतीय कानूनले बे पत्ता व्यक्तिलाई मृत घोषित गर्न सात वर्षको अवधि तोकेको छ, जसले गर्दा उनीहरूलाई सम्पत्ति, पेन्सन वा सरकारी सहायता प्राप्त गर्नबाट रोक लगाइएको छ । यसबाहेक, केआईआईआरले सञ्चार अवरोधले यस क्षेत्रमा व्यवसायहरूलाई कसरी गम्भीर रूपमा बाधा पु¥याएको छ, जसले गर्दा यी महिलाहरूले सामना गरिरहेको आर्थिक कठिनाइहरू, परिवार बियोग र बेदनाहरू खपिसाध्ये छैन, झनै झनै खराब भएको छ भन्ने बारेमा रिपोर्ट गरेको छ । 
त्यसको बावजुद, कश्मीरी महिलाहरू के वल पीडित मात्र होइनन्; तिनीहरू आफ्नो अधिकार र मर्यादाको लागि लडिरहेका लचिलो व्यक्तिहरू पनि हुन् । अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले यस विषयमा आफ्नो मौनता तोड्नु पर्छ, र जम्मू– काश्मीरमा भारत सरकारले महिला र मानव अधिकारको यी उल्लङ्घनको निन्दा गर्नुमात्र होइन । महिला र मानव अधिकार उल्लङ्घनको रिपोर्टहरूको निष्पक्ष अनुसन्धानको पनि आवश्यकता छ । अन्तर्राष्ट्रिय जगत निस्कृय हुनु अमानवीयता बढ्नु हो ।         –अनुश आर्य